Mülksüzler

Mülksüzler Le Guin, bilim-kurgu yapıtı diye de sınıflandırılan romanda iki ada-gezegende geçen olayları anlatır. Bu gezegenlerin adları Anarres ve Urras'tır. Anarres adının da çağrıştırdığı gibi özle mülkün olmadığı bir gezegendir (ana: olmama/yokluk ve res: mülk). Urras ise özel mülkiyetin bulunduğu kapitalist bir gezegendir (ur: asıl ras: mülk). Roman Shevek adlı bir karakterin başından geçenleri anlatır. Bir bilim insanı olan Shevek üzerinde yaşadığı Anarres gezegenini sorgular ve bir yolunu Urras'ta bulunan A-Io'ya ve otoriter sosyalist Thu'ya da gidip gelir. Romanda Le Guin, ütopyayı bireyin dünyasına, bireysel kaygılar boyutuna taşımayı bir yaşam öyküsü roman ('bildungsroman') çeryevesinde dile getirir. BU seyahat sıradında iki gezegendeki yaşamları ve o yaşamları şekillendiren her türlü unsuru irdeler ve karşılaştırır.

Atuan Mezarları

Atuan Mezarları Yerdeniz serisinin ikinci kitabıdır. Tenar isimli küçük kız, ilk rahibenin doğduğu gün doğması nedeniyle ruhunun ona geçtiği düşüncesiyle altı yaşındayken ailesinin yanından alınır ve Mezarlar’ın rahibesi olarak yetiştirilmesine karar verilir ve mezarların olduğu yere götürülür ve yutulmuş anlamına gelen Arha adı verilir. Böylece karanlıklar içindeki hizmeti başlar. Tümüyle dış dünyadan yalıtılmış ve mezarlara adanmış olan bu yaşamı sürdürmek zorundadır. Bir tür manastır gibi olan bu yerde geçerli üç temel kural vardır. Kutsal mekana erkeklerin girmesi yasaktır ve hadım edilmiş olduğu için Manan adı verilen bir hizmetçi Arha'ya yardımcı olmaktadır. Onun dışında aynı Arha yetiştirilene kadar buradaki erki kullanan olgun ve güçlü rahibeler olan Thar ve Kossi, Arha'yı hem eğitmekte, hem de ona yardımcı olmaktadır. Bunlardan adı Thar olan rahibeyi Arha daha çok sevmektedir. Kossi ise Arha'yı fazla önemsemeyen ve kurallara uygun davranması için elinden geleni yapan birisidir. Olaylar geliştikte Arha'nın içindeki Tenar giderek kendisini ortaya çıkarır. Arha'nın görevlerinden birisi mezarları ve altındaki labirentlerin hepsini, dolayısıyla hazine odasını öğrenmek ve korumaktır. Bu bölümde ışık yasak olduğundan tüm yolları el yordamı ile geçmek ve her şeyi çok iyi öğrenmek zorundadır. O da tüm dikkâtini vererek bütün labirenti adım adım öğrenir ve dönemeçleri ezberler, çünkü şaşırdığında yolunu kaybedip ölene dek orada kalabilmesi mümkündür. Hazine odasındaki eşyalar elbette birçok büyücünün dikkatini çekmektedir. Bir gün labirenttin tüm korumalarına ve karanlığına rağmen bir büyücü içeri girer. Arha ile Çevik Atmaca’nın yollarının kesişmesi böyle başlar. Çevik Atmaca'nın yakalanması Arha'nın yardımıyla labirentten kurtulup, Tenar olarak kaçması böylece gerçekleşir. Roman bir genç kızın çocukluğa veda edişini, kadınlık kavramının karmaşıklığını, kadın erkek rolünün derin düşüncesini, özellikle de cinselliği keşfetmesi süreci bir masal havasında ama LeGuin'in klasik anlatış biçimiyle dile getirilmektedir.

Ursula K LeGuin Biyografisi:
Ursula Kroeber Le Guin Bilim kurgu ve fantezi edebiyatının en önemli yazarlarından kabul edilen Le Guin, bu alanlardaki eserlerinin yanı sıra şiir, tiyatro, çocuk ve genç edebiyatı alanlarında da yazar ve çevirmen olarak katkıda bulunmaktadır. İlk romanı 1966 yılında yayımlanan Le Guin'in eserlerinde ağırlıklı olarak Jung'un, taoizimin, varoluşçuluğun ve yunan mitolojisinin[1] etkileri görülmektedir. Yazar, başta Hugo ve Nebula olmak üzere pek çok ödülün sahibidir. Ursula Kroeber, ABD'nin Kaliforniya eyaletinde 21 Ekim 1929'da dünyaya geldi. Antropolog bir babayla (Alfred Kroeber) psikolog ve yazar bir annenin (Theodora Kroeber) kızıdır. İsmini doğum tarihi olan Azize Ursula Günü'nden aldı. Ebeveynleri tarafından üç erkek kardeşi ile beraber kültürel çeşitlilik fikrinin hakim olduğu bir ev ortamında yetiştirildi. Massachusetts-Radcliffe College’da lisans eğitimini tamamladıktan sonra Columbia Üniversitesi'ni bitirdi ve yüksek lisansını “Fransa ve İtalya’da Orta Çağ ve Rönesans Dönemi Edebiyatı” üzerine yaptı. 1951’de tarihçi Charles A. Le Guin ile evlendi. Üç çocuk ve dört torun sahibi olan Le Guin, halen ABD’nin Oregon eyaletinde yaşamış ve 22 ocak 2018'de vefat etmiştir.
Bilimkurgu türünde yazmaya 1960'li yıllarda başladı. İlk öyküsü 1962’de yayınlandı. Pek çok üniversitede ders verdi, çeviri, derleme ve makaleleri yayınlandı. Le Guin, 1969'da yazmış olduğu "Karanlığın Sol Eli" adlı romanıyla bilim kurgu dünyasının iki büyük ödülü olan Hugo ve Nebula ödüllerini aldıktan sonra ün kazanmıştır. Ayrıca, 1974'te yazmış olduğu ütopik bilimkurgu romanı Mülksüzler ile 1975'de yine Hugo ve Nebula ödüllerini almıştır. Bilimkurgu ve fantastik kurgunun yanı sıra şiir ve çocuk kitapları da bulunmaktadır. LeGuin, teknolojik gelişmelerin değil, politika, toplumbilim ve psikolojinin öne çıktığı ve alternatif toplum biçimlerinin sorgulandığı bilimkurgu yaklaşımının en önemli temsilcilerinden olmuştur. Eserleri arasında özellikle Yerdeniz Üçlemesi ya da sonradan eklenen dördüncü ve beşinci kitapla Yerdeniz Beşlmesi çok ciddi hayran kitlesine ulaşmıştır. Bu serinin 3. romanı olan "En Uzak Sahil" (The Farthest Shore) kitabıyla 1973 yılında Çocuk Kitapları için verilen ABD milli ödülü (National Book Award) kazamıştır.1990 yılında yeniden Nebula ödülünü Tehanu ile kazanmıştır.
Ana temaları: Temel feminist teoriye oldukça hakim olan Le Guin yazılarında teorisini gizlice vererek erkek okuru rahatsız etmez ve teoriyi okuyucuya gizlice zerk eder.[kaynak belirtilmeli] Anarşist eğilimli ya da anaerkil toplumlar yaratmaktan çekinmez. Zaten hayatı boyunca asice hareket etmiştir. Kadınlar, Rüyalar, Ejderhalar adlı makale denemesinde, bir yazısında zamanında Playboy dergisinde bile yazdığını söylemektedir. Pek çok okuru için bilge bir kadın tiplemesi olan LeGuin Ged (Çevik Atmaca) karakteri ile de pek çok okurun kişiliğine etki etmiştir. Yüzüklerin Efendisindeki bilge ve ilk yaratılan Gandalf'ın aksine (Gandalf Tolkien mitosunda ilk yaratılan ve kutsal olan maiardandır. Bkz. Güç Yüzüklerine Dair adlı Tolkien kitabı) LeGuin'in baş kahramanı Ged Gontlu bir keçi çobanı olarak başlayıp Roke adası büyücülerinin en büyüklerinden olmuştur. Yeraltı tanrılarının başrahibesi Tenar ise sıradan bir kadın olmayı tercih ederek kendini bulmuştur. LeGuin'in her kahramanı, her romanı bir süreç, bir değişim anlatır. Bilgeliği ve büyümeyi değişmekten korkmamakta bulur. Le Guin'in karakterleri basma kalıp kahramanlardan uzaktır. Genç mükemmel kadın ve erkekler yaratmayan yazarın kahramaları genellikle yaşlı adamlar veya koca karılar, cılız, sakat veya tecavüze uğramış ve intikam peşinde koşamayacak kadar çaresiz çocuklardan oluşmaktadır. Bu haliyle Le Guin romanları çaresizliği, yaşama cesaretini vurgulayan mütevazi görünümlü gizli bir romantizim barındırmaktadır. Oldukça sık kölelikten bahseder. Öncelikle köleliği tüm şatafatlı sembollerinden arındırır. Köleleri, bir kölenin yalın ve itirazsız, itaatkar dünyasında herhangi bir şeyi sorgulama yeteneğinden yoksun insanlardır. İsyandan bahseder, ama yanlışlıkla köle sıfatı taşıyan soylu kurtarıcılardan yoksundur hikâyeleri. Kadınlık ve erkeklik, çocukluk ve erişkinlik, kölelik ve sahiplik gibi zıtlıklara vurgu yapmaktadır. Le Guin yalın ama şiddet dolu bir evreni yansıtır. Şiddeti adlandırmaktan çekinmez. Özgürlük ve cesaret dolu bir dili vardır.

Yapıtları:
Romanları: Lavinia, 2008 Powers, 2007 Voices, 2006 Gifts, 2004 Earthsea 5: The Other Wind, 2001 The Telling, 2000 Always Coming Home, 1985 Earthsea 4: Tehanu, 1990 The Eye of the Heron, 1983 The Beginning Place, 1980 Malafrena, 1979 Very Far Away from Anywhere Else, 1976 The Word for World is Forest, 1976 The Dispossessed, An Ambiguous Utopia, 1974 Earthsea 3: The Farthest Shore, 1972 The Lathe of Heaven, 1971 Earthsea 2: The Tombs of Atuan, 1970 The Left Hand of Darkness, 1969 Earthsea 1: A Wizard of Earthsea, 1968 City of Illusion, 1967 Planet of Exile, 1966 Rocannon's World, 1966

Öyküleri: Changing Planes, 2003 The Birthday of the World, 2002 Tales from Earthsea, 2001 Unlocking the Air, 1996 Four Ways to Forgiveness, 1995 A Fisherman of the Inland Sea, 1994 Searoad, 1991 Buffalo Gals, and Other Animal Presences, 1987 The Compass Rose, 1982 Orsinian Tales, 1976 The Wind's Twelve Quarters, 1975

Makaleleri: The Wave in the Mind, 2004 Steering the Craft, 1998 Dancing at the Edge of the World, 1992 The Language of the Night, 1989

Şiirler Sixty Odd, 1999 Going Out with Peacocks, 1994 Blue Moon Over Thurman Street (Roger Dorband'la birlikte), 1994 Wild Oats and Fireweed, 1988 Hard Words, 1981 Wild Angels, 1974

Türkçede LeGuin Yerdeniz Dizisi: Öteki Rüzgar (The Other Wind), 2004 Yerdeniz Öyküleri (Tales from Earthsea), 2001 Tehanu (Tehanu), Ocak 1996 En Uzak Sahil (The Farthest Shore), Temmuz 1995 Atuan Mezarları (The Tombs of Atuan), Nisan 1995 Yerdeniz Büyücüsü (Wizard of Earthsea), Eylül 1994 Metis, Çeviri: Çiğdem Erkal İpek
Batı Sahili Yıllıkları: Marifetler (Gifts), Metis, 2006, Çeviri: Çiğdem Erkal İpek Sesler (Voices), Metis, Şubat 2008, Çeviri: Çiğdem Erkal İpek Güçler (Powers), Metis, 2010, Çeviri: Çiğdem Erkal İpek Uçuştan Uçuşa (Changing Planes) Metis, 2004 Çeviri: Çiğdem Erkal İpek Başka Bir Yer,K Kitaplığı, 2002, Çeviri: Cem Akaş Hep Yuvaya Dönmek (Always Coming Home), Ayrıntı, 2002, Çeviri: Cemal Yardımcı Bağışlanmanın Dört Yolu (Four Ways to Forgiveness), Metis, 2001, Çeviri: Çiğdem Erkal İpek Kadınlar Rüyalar Ejderhalar (Makaleler), Metis, 1999, Çeviri: Deniz Erksan Dünyaya Orman Denir (The Word for World Is Forest), Metis, Eylül 1996, Çeviri: Özlem Dinçkal Rocannon’un Dünyası (Rocannon's World), Metis, 1995, Çeviri: Tuba Çele Her Yerden Çok Uzakta (Very Far Away from Anywhere Else), İmge Kitabevi, 1995, Çeviri: Semih Aközlü Başlama Yeri (The Beginning Place), İletişim Yayınları, Haziran 1995, Çeviri: Can Eryümlü Balıkçıl Gözü (The Eye of the Heron), Metis, Haziran 1995, Çeviri: Tuba Çele Hayaller Şehri (City of Illusions), (Yeni baskısı Yanılsamalar Kenti adıyla yapılmıştır), İmge Kitabevi, 1994, Çeviri: Meltem Tayga Karanlığın Sol Eli (The Left Hand of Darkness), Ayrıntı Yayınları, Ekim 1993, Çeviri: Ümit Altuğ Atmacanın Türküsü (Wizard of Earthsea ve The Tombs of Atuan bir kitapta toplanmış), Ne Yayınları, Ekim 1992, Çeviri: Barış Karaoğlu, Gülsüm Ramazanoğlu Gülün Günlüğü (The Wind’s Twelve Quarters ve The Compass Rose’dan alınan öyküler), Ayrıntı Yayınları, Mart 1992, Çeviri: Ümit Altuğ Mülksüzler (The Dispossessed: An Ambiguous Utopia), Metis, Ocak 1990, Çeviri: Levent Mollamustafaoğlu Sürgün Gezegeni (Planet of Exile), İthaki, Ağustos 1999, Çeviri: Ayşe Gorbon Kanatlı Kediler Masalı-1 Dört Yavru , Günışığı kitaplığı , Mayıs 2008, Çeviri: Naz Beykan Kanatlı Kediler Masalı-2 Yuvaya Dönüş , Günışığı kitaplığı , Mayıs 2008, Çeviri: Naz Beykan Kanatlı Kediler Masalı-3 Yeni Arkadaş , Günışığı kitaplığı , Mayıs 2008, Çeviri: Naz Beykan Kanatlı Kediler Masalı-4 Kentte Tek Başına , Günışığı kitaplığı , Mayıs 2008, Çeviri: Naz Beykan İçdeniz Balıkçısı (A Fisherman Of the Inland Sea), Metis, 2007, Çeviri: Çiğdem Erkal İpek Lavinia, Metis, 2009, Çeviri: Gürol Koca Malafrena, Metis, Temmuz 2013, Çeviri: Cemal Yardımcı Dünyanın Doğum Günü (The Birthday of the World And Other Stories), Metis, Eylül 2005, Çeviri: Çiğdem Erkal İpek

Yazar ve kitapla ilgili yazılar:

* YAZARLA SÖYLEŞİLER: Ursula K. Le Guin: “Hepimizin aklında takımadalar var”
       Çeviri: Ayşe Boren, Virgül, Sayı 71, Mart 2004

* "Devrim ve Mülkiyet/ Mülksüzler Üzerine Bir Analiz"
       Tuba Aydın, Sinekolaj Blog, 25.02.2013

* "Mülksüzler, bilimkurgu dünyasında bir anarşizm denemesi."
       Onur Şenel, Kayıp Rıhtım, 15.11.2012

* "Mülksüzler – Ursula K. Le Guin 'Devrim ya ruhunuzdadır ya da hiçbir yerde değildir.' "
       Çok Yazarlı, İnsan Okur (Portal),

* Ütopyada İkirciklilik: "Mülksüzler"
       Yazan: Judah Bierman Çev: Canay Özden, Davetsiz Misafir(Blog), 20.01.2008

*"Taş Değil Ekmek Gibi"        Damla Çeliktaban, K dergisi, Sayı: 78, sayfa: 16-19; 28.03.2008
(Okumak için fotoğrafların üzerine tıklayınız>

Bağlantılar: "Resmi Sitesi"
    Yazarla ilgili her türlü bilgi yer almaktadır.