Sylvia Plath - Sırça Fanus Sylvia Plath - Sırça Fanus Sırça Fanus Sylvia Plath'ın yarı otobiyografik romanıdır. Yazar, ana fikir olarak insanların kendi sırça fanuslarında kapana kısılmış olmalarını konu almıştır. Sylvia Plath da aynı ana karakteri Esther Greenwood gibi kendi sırça fanusundan otuz bir yaşındayken intihar ederek kurtulmuştur. Ana karakterimiz Esther Greenwood, New York'da bir dergide staj yapan genç bir kızdır. Stajı kapsamında New York'ta bir kadınlar otelinde kendisi gibi staj gören diğer on iki kızla beraber kalmaktadır. En yakın arkadaşı olarak adlandırdığı kızın adı Doreen'dir. Doreen yüzünden birçok erkekle çıkmak zorunda kalmaktadır. Fakat artık hayır demeye karar verdiğinde, bu yanlış bir karar olur. Doreen birkaç gün önce tanıştığı biriyle buluşacaktır, Esther'in de gelmesini ister fakat o bunu reddederek diğer on bir kızla beraber bir davete katılır. Bu davette yemek yiyen herkes zehirlenir ve hastaneye kaldırılırlar. Fakat sonunda herkes iyileşir. Esther'in New York'taki son akşamında Doreen yine dışarı çıkmak ister, Esther'e de bir eş ayarlamıştır. Esther istemeye istemeye de olsa kabul eder. Fakat gecesi berbat geçer. Çünkü Doreen'in ayarladığı genç, bir kadın düşmanı çıkar. Gecenin sonunda tartışırlarken Esther'in elbisesini yırtar, dövmekten beter eder. Otele geri dönen Esther, tüm elbiselerini bir bir balkondan New York semalarına bırakır. Ne var ki sabah giderken giyecek hiçbir şeyi kalmamıştır. Bu yüzden de bir arkadaşına bir etek ve bir bluz karşılığında çiçekli sabahlığını verir. Ve böylece evine geri döner. Esther, yazmayı sevmekte ve ileride bir yazar veya ünlü bir şair olmak istemektedir. Stajdan önce de bir yazarlık kursuna katılma hakkı kazanabilmek için bir öyküsünü kurula göndermiştir. Eve döndüğünde kabul edilmediğini öğrenir. Bu, her şeyin başlangıcı olmuştur. Kendini bir fanusa kapatılmış gibi hissetmekte, 'eğer yarın da giyeceksem bugün kıyafetlerimi çıkarmanın ne anlamı var' gibi şeyler düşünmekte ve banyo yapmamaktadır. Bunlara tam bir ay boyunca hiç uyuyamadığı sorunu da eklenince annesiyle birlikte bir psikoloğa giderler. Fakat psikolog hiç faydalı olmadığı gibi Esther'in sinirlerini daha çok bozar. Psikolog onu bir deli hastanesine yönlendirir. Hastanede Esther'e şok tedavisi uygularlar. Bu Esther'i gerçekten de şoka uğratır. Canlı canlı tüm sinirlerinizin yanması ne demektir, Esther bunu yaşar işte. Esther'in yaşadıklarını gazetelerden öğrenen ünlü bir yazar, Esther'i kaldığı yerden çıkarıp özel bir kliniğe yerleştirir ve tüm masraflarını üstlenir. Esther'le Doktor Nolan ilgilenmektedir. Esther doktorunu belli etmek istemese de sevmektedir. Kısa bir süre sonra bulunduğu klinikte kendisinden daha iyi durumda olan hastaların olduğu bölüme yerleştirilir. Bunun sebebini anlayamaz. Fakat Doktor Nolan'a güvenmektedir. Bir sabah kalktığında hastabakıcılar kahvaltısını getirmemiştir. İşte, korktuğu başına gelmiştir. Onu şok tedavisine gönderirler. Esther hayal kırıklığına uğrar, Doktor Nolan'a güvenmiştir. Çok korkar, fakat doktoru onu yatıştırır. Bir tür uyku halinde olacağını, bir şey hissetmeyeceğini söyler. Öyle de olur. Birkaç seanstan sonra Esther artık hastalığının ne olduğunu bile hatırlamamaktadır. Böylece günleri geçer, Esther artık fanusu hissetmemektedir. Hatta kurulun karşısında bir sınavdan geçtikten sonra ikinci dönemde okuluna geri dönebilecektir. O gün geldiğinde, Esther'i yine Doktor Nolan sakinleştirir. Sorulara sakin cevap vermesini söyler. Esther derin bir nefes alır ve kurulun beklediği odanın kapısını açar.       Hazırlayan:Miraç Elif Kanbay

Sylvia Plath Biyografisi:
Sylvia Plath d. 27 Ekim 1932 tarihinde Alman bir baba ve ABD'li bir anneden, Boston Massachusetts'te doğdu. Profesör olan babası 1940 yılında öldü. Plath ilk şiirini 8 yaşında yayımladı. Plath, hayatı boyunca ileri derecede manik-depresif bozuklukla boğuştu. 1950 yılında bursla girdiği Smith College'deki ikinci yılında ilk intihar girişimini gerçekleştirdi ve bir akıl hastanesine yatırıldı. 1955'te Smith College'den "summa cum laude" derece ile mezun oldu. Kazandığı Fulbright bursuyla Cambridge Üniversitesi'ne giderek çalışmalarını burada sürdürdü ve şiirlerini üniversitenin öğrenci gazetesi olan Varsity'de yayımladı. Plath burada 1956 yılında evleneceği İngiliz şair Ted Hughes'la tanıştı. Evliliklerinin ardından Boston'da yaşamaya başladılar. Plath, hamile kaldıktan sonra ise İngiltere'ye geri döndüler. Plath ve Hughes, Londra'da kısa süre yaşadıktan sonra North Tawton'a yerleştiler. Çiftin Sylvia'nın kıskançlık krizleriyle başlayan sorunları bu dönemde başladı ve ilk çocuklarının doğumundan kısa süre sonra Sylvia Plath Londra'ya geri dönerek boşanma işlemlerini başlattı. Kiraladığı evin eskiden İngiliz şair William Butler Yeats'e ait olduğunu öğrenen Plath bunu iyi bir işaret olarak değerlendirdi. 1962-1963 kışı Plath için çok zor geçti. 11 Şubat 1963'te, ikinci kattaki odalarında uyumakta olan çocuklarının yanına süt ve kurabiye bıraktıktan sonra, odalarının kapısını da içeri gaz girmeyeceğinden emin olmak üzere bantlayarak kapattı ve kafasını fırının içine sokarak intihar etti. İntiharıyla ilgili olarak kocası Ted Hughes eleştirilere maruz kaldı. Hughes yıllarca bu konuda konuşmadı. Daha sonra anılarını yayımladı. 1963 yılında daha 30 yaşındayken intihar eden Plath’ın hayatı, Oscarlı oyuncu Gwyneth Paltrow'un ünlü şairi canlandırdığı “Sylvia” filmine de aktarıldı. Plath’ın Türkçeye çevrilen eserleri arasında bulunan “Sırça Fanus” adlı romanı, birçok kişi tarafından ilk Amerikan feminist romanı olarak değerlendirilir. Sylvia Plath, The Colossusdaki (1960) sondan bir önceki şiir olan "Sculptor" (Heykeltıraş) şiirini Leonard Baskin'e ithaf etmiştir.

Yapıtları:
Düz Yazı: Sırça fanus (The Bell Jar; roman; 1963, Can Yayınları,2010; Kırmızı Kedi Yayınları; 2013); Günlükler (Letters Home, 1975; Kırmızı Kedi Yayınları, 2013); Johnny Panic and the Bible of Dreams (1977, Kırmızı Kedi Yayınları, 2015); The Journals of Sylvia Plath (1982); The Magic Mirror (1989) The Unabridged Journals of Sylvia Plath;
Şiirleri: The Colossus (1960); Ariel (1965, Kırmızı Kedi Yayınları:2014); Suyu Geçiş (Crossing the Water,1971; Artshop Yayıncılık); Winter Trees (1972); The Collected Poems (1981); Lady Lazarus;
Çocuk kitapları: The Red Book (1976); The It-Doesn't-Matter-Suit (1996); Collected Children's Stories (İngiltere, 2001); Mrs. Cherry's Kitchen (2001);

Yazar ve kitapla ilgili yazılar: Bir Değerlendirme Ben’den Önce Tufan
"Sylvia Plath’ın intiharı
Yusuf Eradam "Ben’den Önce Tufan. Sylvia Plath ve Şiiri"

Ankara, İmge Yayınları, 1997, s:26; Kırmızı Kedi Yayınevi, 2015, s:28; )

Sylvia Plath’ın intiharının temel nedenleri ise aşağıdaki gibi özetlenebilir:
Kardeşinin doğumuyla anne sevgisini yitirdiğini sanması, babasının ölümü ve yetke imgesinin yok olması, bu yetkeye özlem ve nefret duygularının geliştirilmesi, diğer yetke imgesinin anneye ait olduğunun düşüncesinin baskısı ve sevgi ve nefret karmaşası, tutkuyla sevdiği kocasının ihaneti, düş kırıklığı ve nefret, toplumun üzerine yüklediği kadın rolleri, yazma yaratıcılık ve kendini gerçekleştirme kaygıları, yitirdiklerini tanrılaştırıp erişilmezleştirmesi.

* "Sylvia Plath'ın Smith College Yılları: Yalnızlık Dolambacı"        Duygu Dinçer,
       The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science
       Number: 44 , p. 377-383, Spring II 2016

* "Pastoral Çocuklar: Sylvia Plath ve Nilgün Marmara"        Feryal Çubukçu, Merve Güven
       HUMANITAS Sayı - Number: 4 Güz / Autumn, Tekirdağ, 2014

* "Sırça Fanus’ta Esther’in İntiharının Anne Rahmine Geri Dönme Çabası Bağlamında İncelenmesi"        Seda Arıkan,
       Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2012 16 (2): 99-112

* "Sırça Fanus"
       Dipnot Kitap Klubün'ün bloğunda kitapla ilgili sayfa

* " 'Sırça Fanus' Içinde İki Kadın: Sylvia Plath Ve Tezer Özlü"
       Işık Selin Orhuntaş, Arakat Sanat Blog, 26.12.2015

*"Bir İnsanın Kıskanabileceği Her Şekilde Kıskandı..."        Cana Yalçın,
       K dergisi, Sayı: 6, sayfa: 12-15; 10.11.2006
(Okumak için fotoğrafların üzerine tıklayınız>

Bağlantılar: "Sylvia Plath"     Yazarın Anısı için Yapılmış İngilizce Site

Filmler:

 "Sylvia"
Yönetmen: Christina Jeffs; Senaryo: John Brownlow. 2003,
Amerikalı şair ve yazar Sylvia Plath’ın hayatının anlatıldığı film dram türündedir ve filmde S. Plath’ı Gwyneth Paltrow canlandırmaktadır.

 Sylvia Plath: Inside the Bell Jar
Yönetmen: Teresa Griffiths; Biografik Belgesel, İngilizce; 11 Ağustos 2018, 59 Dakika;
Sylvia Plath'ın romanı Sırça Fanus'tan da yararlanılarak yazılan senaryo üzerine çekilmiş bir biyografik belgeseldir. Filmde Sylvia Plath'ın kızı Frieda Hughes'un yazarın anısına yönelik bir de bölüm bulunmaktadır.