İlki 1973 yılında yayınlanan "Ölmeye Yatmak", ikincisi 1979 yılında yayınlanan "Bir Düğün Gecesi" olan "Dar Zamanlar" üçlemesinin son romanı olan ve 1987 yılında yayınlanan "Hayır..." Adalet Ağaoğlu'nun yazdığı altıncı romanıdır.
Behçet Necatigil tarafından yayınlanan "Edebi Eserler Sözlüğü"nde (180-182) roman şöyle anlatılmaktadır:
"HAYIR • Adalet Ağaoğlu’nun romanı (1987) Sosyal bilimler profesörü Aysel Dereli sabahleyin ağır ağır kalkar. Boynunu on kez sağa sola çevirir. Odanın perdesini aralayıp havaya bakar. Duşa girer. Çıkınca sol bacağını ovar. Günün ilk kahvesini içer. Saksıları sular. Tırnaklarını cilalar. Akşam ödül törenine gidecektir. Gazetede buna ilişkin bir haber vardır. Altında da eskiden çekilmiş, gülümseyen bir fotoğrafı. Varşova’daki sosyal antropoloji öğretim görevlisi arkadaşı Syversten ile Madrid’deki kız kardeşi ressam Tezel’e birer mektup yazar. Danimarka’da bulunan eski öğrencisi, dostu Engin’in mektubuna cevap verir. Sonra düşsel sevgilisi Yenins’i düşünür, onunla söyleşir. Sokağa çıkıp bankaya gider. Kira borcunu yatırır. Postaneye uğrayıp mektupları atar. Oradan berbere uğrar, saçlannı boyatıp yaptırır. Akşama doğru taksiyle Özerk Millî Kültür Kurumu’na gidecektir. Arabadan inerken ayağı eşiğe takılacak, hafifçe sendeleyecektir. Koltuğuna girilerek salona götürülecektir. Bilim Hizmet Dalı Değerlendirme Seçici Kurul Başkanı Prof. İhsan Türközü övücü bir konuşmayla onur plaketini verecektir. Ardından Aysel Hanım konuşacak, birkaç yıl önce kendisine yapılan haksızlıklardan dolayı sitemde bulunacaktır. Ayrıca, yurt dışında aldığı bir özendirme ödülünden ötürü Türkiye’de de bir tören düzenlenmesini ayıplayacaktır. Törenin bitiminde "Yeni bir inceleme yapıyor musunuz?" diye soran gazetecilere "Aydın İntiharları ve Geleceğin Başkaldırışı" konusunda çalıştığını söyleyecektir. Bu çalışmanın giriş bölümünü birkaç kez yazmıştır. Bir türlü kesin bir karara varamamıştır. Ancak şunda karar kılmıştır: Yinelemeye hayır! Aynılaşmaya hayır! "Hayır" sözcüğü iki yıl önce kaleme aldığı bir yazıyı anımsatır ona: Bir askerî darbeyle yasaların çiğnendiği, hak ve özgürlüklerin kısıtlandığı, insanların baskı ve işkence gördüğü bir dönemi eleştiren ve herkesi hayır demeye çağıran o yazı yüzünden kovuşturmaya uğramıştı. Aslında, elyazısıyla çiziktirilmiş bir taslaktı bu. Ne yayımlanmış, ne de dağıtılmıştı. Öyleyken, bir gece evi basılmış, kitapları karıştırılmış, sözü geçen yazı da götürülmüştü. Üç yıl sonra da o yazı dolayısıyla gözaltına alınmış, yargılanmış va aklanmıştı. Bir gece kar yağmıştı. Kocası profesör Ömer erkenden kalkmıştı. Kansının kırk ikinci doğum gününü kutlamak istiyordu. Akşam birlikte yemeyi önermişti. Ülkede hava pek gergindi. Darbe olmuştu. Aysel’in öğrencilerinden Engin içeri alınmıştı. Ömer onun nerede olduğunu güçlükle öğrenmişti. Bir gün Aysel dekanlıktan çağrılmış, işine son verildiği bildirilmişti. Engin salıverilince okula dönmüş, yeniden tutuklanmış, bırakılmış, sınavlara girmiş, üniversiteyi bitirmiş, teslim çağrısı olunca yurt dışına kaçmış, bulaşıkçılık, garsonluk, boyacılık yapmış, sonunda Kopenhag’da Yaşlılar Yurdu’nda Dr. Bemt’in yanında gece gözetimciliğine başlarmştı. Yalnızdı. Hocası, bir ara da sevgilisi olan Aysel’i özlemle arıyordu. Ona saygı ve sevgi dolu mektuplar yazıyordu. Aysel yeğeni Ayşen’in Anadolu Kulübü’ndeki düğününe çağrılmıştı. Gerçi hiç canı çekmiyordu, ama Ömer gitmesi gerektiğini söylüyordu. İşadamı İlhan’ın kızı Ayşen bir generalin oğlu Ercan’la evlenecekti. Gelgelelim, evlilik uzun sürmemişti. General emekli olmuş, Ayşen boşanmış, İlhan da yeni iş alanları bulmuştu. Ayşen arada bir halasına uğruyor, Ömer’le gezmeye çıkıyorlardı. Aysel ise evde kalıyor, kitaplarına çalışıyordu. Sonunda bir pastanede acı gerçeği öğrenmişti: Ayşen ona Ömer’den gebe kaldığını açıklamıştı. Yeğenini tokatlamamak için kendini zor tutmuştu. Olayı kocasıyla enine boyuna konuşmuş, kavga etmeden ayrılmışlardı. Ömer sonra Ayşen’le evlenmiş, ondan bir kızı olmuştu. Karlı bir gündü. Aysel’i İzmir’den gençler çağırmışlardı. Orada nükleer çağın değerlerinden, savaşın getireceği büyük yıkımdan söz edecekti. Fakat havaalanına gidememişti. Yolları askerlerle polisler kesmişlerdi. Onlarla tartışmış, yere itilmişti. Kalkmış, eski öğrencilerinden Doçent Üner’in evine güçlükle varabilmişti. Uluslararası Sosyal Antropoloji Enstitüsü yılın ‘Yeni Yankılar Ödülü’nü Aysel'e vermeyi kararlaştırmıştı. Onu almaya giderken Engin’e de uğramıştı. Yaşlılar Yurdu’nun bahçesinde yan yana dolaşmış, kanapeye oturup bir süre konuşmuşlardı. Engin onu biraz yaşlanmış bulmuştu. Ayrıca, burada Petra adlı bir kadınla ilişkisinden de söz açmaktan çekinmemişti. Belki de bu yüzden karşılaşmalan biraz soğuk, ama aynimaları oldukça sıcak ve buruk geçmişti. Engin sonradan kendini eleştirmiş, öğretmeni, dostu, ülküdeşi, sevgilisi olan birini yitirmekten üzüntü duymuştu. İki kez Aysel’i telefonla aramış, ama bir cevap alamamıştı. Bunun üzerine, Türkiye’ye döndüğünü düşünerek, evinden aramış, yine bulamamıştı. Merakta kalmıştı. Ödül plaketini vermek için Özerk Millî Kültür Kurumu’nda düzenlenen törene Aysel gelmez. Kurum başkanı, seçici kurul üyeleri, fotoğrafçılar, televizyon çekicileri boşuna beklerler. Evine, hastaneye telefon edilir, ama bulunamaz. Yazar arkadaşı tasalanır, Aysel’in evine gider. Onun gazla ya da uyku ilâcıyla intihar edeceğinden korkar. Aysel’i o da sevmiş, ama bir türlü açılamamıştır. Oysa Galatasaraylı yayımcı Aydın, girişken biri olduğundan, onunla sıkı ilişki kurmuş, dansetmiş, gezip tozmuştur. Yazar kötü varsayımlar kurarak ve yüreği yanarak evi dolaşır. Daktiloya takılmış kâğıtta şu satırları okur: "Her durumda özgür kimliğimizi koruyabilmek ancak edimle söylenebilecek şu iki sözcüğe bağlı: Yinelemeye hayır. Aynılaşmaya hayır, aynılığa hayır..." Az sonra Engin telefon eder, Aysel’i sorar. Ardından Üner’le Alev gelirler. Aysel’in bir kaza geçirdiğini düşünürler. Eskiden de bir kazaya uğramış, bacak kemiği kırılmıştı. Ayağının aksaması da bundandı. Üner kâğıtlardan birinde "yenins" sözcüğüne rastlar, Bunu "yeni insan" diye yorumlar. Yazar sabahleyin kalktığında kar dinmiştir. Güneş doğmak üzeredir. Sis içinde denizde bir sandal görür. Aysel, tek başına, içine oturmuştur. Yenins’in çağrısına dayanamamış, yinelemenin, aynılaşmanın, uzlaşmanın dışına, sınırsız bir yolculuğa çıkmıştır. Yeni insanın yüzünü görecek, yeni bir incelemeye çalışacaktır. Bu, bir kaçış değil, bir reddediştir, bir hayırdır...

Biyografisi:
Adalet Ağaoğlu (Sümer) 13 Ekim 1929'da Ankara'nın Nallıhan ilçesinde doğdu. Ortaöğrenimini 1946'da Ankara Kız Lisesi'nde tamamladı. 1950'de Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi'nin Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü'nü bitirdi. Açılan bir sınavla Ankara Radyosu'na girdi. 1951-1971 arasında TRT'de çeşitli görevlerde bulundu. TRT Radyo Dairesi Başkanlığı'ndan, kurumun özerkliğine el konulması sonucu istifa etti. Yazmaya 1946'da Ulus gazetesinde yayınlanan tiyatro eleştirileriyle başladı. 1948-1950 arasında Kaynak dergisinde şiirleri yayınlandı. Sevim Uzgören'le birlikte yazdığı "Bir Oyun Yazalım" adlı oyun 1953'da Ankara Küçük Tiyatro'da sahnelendi. İlk romanının yayınladığı 1973'e kadar sadece tiyatro yazırlığıyla ilgilendi.
1973'ten sonra çalışmalarını öykü ve romanda yoğunlaştırdı. Eserlerinde toplumun çalkantılı dönemlerini ve bu dönemlerin bireyler üzerindeki etkilerini irdeledi. Konularının yanısıra eserlerinin biçimsel yetkinliğiyle, özellikle ayrıntıları değerlendirişiyle, geriye dönüşler iç monologlar gibi değişik tekniklerden yararlanmadaki başarısıyla dikkat çekti. İlk romanı "Ölmeye Yatmak" 1973'te basıldı. Doğa, toplum, zaman ilişkilerinin insanın iç dünyasındaki yansımalarını düşünce üretebilecek boyutlarda irdeledi. Değişimler karşısında edebiyatın yapısal durumu bakımından da arayışçı davrandı, kendine özgü anlatım biçimleri geliştirdi. 14 temmuz 2020'de istanbul'da vefat etti.
Edebi Kişiliği ve Eserleri Hakkında Genel Değerlendirme
İlk romanı Ölmeye Yatmak olan Ağaoğlu, bilinç akışı ve iç monologun ilk ustasıdır. Bir Düğün Gecesi Türk edebiyatında ilk kez "bağımsız iç konuşma tekniği"nin denendiği ilk eserdir. Yazarın bizzat kendisi, romancılığını şu ifadelerle açıklamıştır: "Tek anlatıcıya son vermek; an'ların anlatıcısı olmak; yer zaman öğelerine değişiklik getirmek" onun romancılığının ayırt edici yönüdür. Aydın kimliği, aydın sorumluluğu, aydın bunalımı, özümsenmemiş modernizm, slogancılık esasına dayanan fikrî yapılar, sosyal ve siyasal alanda yaşanan tüm değişim süreçleri, kadın erkek ilişkileri, kadın kimliği, toplumsal baskı unsurları, cinsel konular romanlarında ele aldığı ana başlıklardır. Ruh Üşümesi ve Bir Düğün Gecesi 12 Mart'ı ele alan dönemsel romanlardır. Siyasi bir çözümlemeden ziyade siyasi atmosferin bireysel düzlemdeki etkisi esastır. Fikrimin İnce Gülü dışındaki bütün romanları aydınlarla ilişkili olarak kaleme alınmıştır. Ağaoğlu'nun Dar Zamanlar adlı üçlemesi, edebiyatımızda oldukça meşhurdur. Bu üçleme şu romanlardan oluşmaktadır. Ölmeye Yatmak, Bir Düğün Gecesi, Hayır.
Radyo ve sahne oyunları, roman, öykü, anı, deneme türünde eserler vermiştir. Yazdığı eserler birçok ödüle layık görülmüştür. Eserlerinde doğa, toplum, zaman ilişkilerinin insanın iç dünyasındaki yansımalarını düşünce üretebilecek boyutlarda irdelemiştir. Değişimler karşısında edebiyatın yapısal durumu bakımından da arayışçı davranmış; kendine özgü anlatım biçimleri geliştirmiştir. Adalet Ağaoğlu eserlerinde toplumun çalkantılı dönemlerini ve bu dönemlerin bireyler üzerindeki etkilerini incelemiştir. Eserlerinin biçimsel yönündeki başarısı da son derece dikkate değerdir. Özellikle ayrıntıları değerlendirişi, geriye dönüşler ve iç monologlar gibi değişik tekniklerden yararlanması anlatımının en önemli yönleridir. Adalet Ağaoğlu doğa, toplum, zaman ilişkilerinin insanın iç dünyasındaki yansımalarını, düşünce üretebilecek boyutlarda irdelemiş ve bu yönüyle dikkat çekmiştir. Yeni anlatım olanaklarını denemiştir. “Tek anlatıcıya son vermek”, “an’ların anlatıcısı olmak”, “yer, zaman öğelerine değişiklik getirmek” onun anlatımına yeni boyutlar getirmiştir. Romanlarında klasik anlatım tekniklerinden saparak bilinç akışı, iç monolog gibi yeni anlatım tekniklerinden saparak kendine özgü bir yol tutturmayı yeğlemiştir. Romanlarının kahramanları genellikle aydınlardır. Bu bakımdan anlaşmazlık gibi görünen konularda, ifadelerde yazar aydınları dolaylı yönden eleştirir. Romanlarında kişiler roman kurgusuyla iç içe verilmiştir. 50’li yıllardan itibaren Türk toplumunda görülen sosyal ve düşünsel değişiklikleri, yanlış Batılılaşmayı, köksüz ve özümsenmemiş modernizmi, kaba sloganlara dayalı ulusçuluğu, sağ-sol çatışmalarını eleştirel gerçekçi bir tutumla biraz da ironik bir anlatımla ele almıştır. Korku, ölüm, erkek-kadın ilişkileri, özveri, aşk, yaşlılık, gençlik, başkaldırı, özgürlük vb. evrensel temalar güncel kaygılarla, dünyaya bakışıyla, toplumsal gelişmelerle iç içe verilmiştir. Cinsel konuları da çok işler.

Yapıtları:
Oyunları: Evcilik Oyunu (1964); Çatıdaki Çatlak (1965); Tombala (1967); Sınırlarda (1970); Üç Oyun: Bir Kahramanın Ölümü, Çıkış, Kozalar (1973); Kendini Yazan Şarkı (1976); Çok Uzak-Fazla Yakın (1991); Duvar Öyküsü (1992); Fikrimin İnce Gülü (1996); Çağımızın Tellalı (2011);
Romanları: Ölmeye Yatmak (1973); Fikrimin İnce Gülü (1976); Bir Düğün Gecesi (1979); Yazsonu (1980); Üç Beş Kişi (1984); Hayır (1987); Ruh Üşümesi (1991); Romantik Bir Viyana Yazı (1993); Dert Dinleme Uzmanı (2014);

Öyküleri ve diğer yazıları: Yüksek Gerilim (1974); Sessizliğin İlk Sesi (1978); Hadi Gidelim (1982); Hayatı Savunma Biçimleri (1997); Göç Temizliği (Anı, 1985); Gece Hayatım (Rüya Anlatısı, 1991); Güner Sümer Toplu Eserleri (Deneme, 1983); Adalet Ağaoğlu Seçmeler (Deneme, 1993); Karşılaşmalar (Deneme,1993); Geçerken (Deneme, 1996); Başka Karşılaşmalar (Deneme, 1996); Öyle Kargaşada Böyle Karşılaşmalar (Deneme, 2002); Yeni Karşılaşmalar (Deneme, 2011); Damla Damla Günler (Günce, 2004); Damla Damla Günler I-II-III (Günce, 2007); Mektuplaşmalar (Mehmet Baydur ile birlikte) (2005); Seçmeler (Kendi Seçtikleri, Ekim 1993);

Ödülleri 1974 Türk Dil Kurumu Tiyatro Ödülü Üç Oyun'la; 1975 Sait Faik Hikaye Armağanı Yüksek Gerilim'le; 1979 Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü Bir Düğün Gecesi ile; 1980 Orhan Kemal Roman Armağanı Bir Düğün Gecesi ile; 1980 Madaralı Roman Ödülü Çok Uzak-Fazla Yakın'la; 1992 Türkiye İş Bankası Edebiyat Büyük Ödülü (Tiyatro); 1997 Aydın Doğan Vakfı Roman Ödülü Romantik Bir Viyana Yazı ile; 1995 Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat (Edebiyat) Büyük Ödülü;

(Kaynak: Türk Edebiyatı Sitesi)