anlatan kadınlar
roman, öykü, şiir, deneme, anı, tiyatro, senaryo...

biyografisi:

zeynep uzunbay zeynep uzunbay

1961'de kayseri'nin karaözü kasabasında doğdu. ilkokulu, ortaokulu ve sağlık meslek lisesi'ni kayseri'de okudu. turhal ve tokat'ta iki yıl hemşirelik yaptı. 1985'te ankara'da gazi eğitim fakültesi edebiyat bölümü'nü bitirdi. çeşitli okullarda edebiyat öğretmenliği yaptıktan sonra, 2006 yılında emekli oldu. şiir, deneme ve öyküleri edebiyat dergilerinde yayınlandı. 
sabahçı su kıyıları (1995) şiir kitabıyla damar-çankaya ilkbahar şiir ödülü'nü, yaşamaşk (1998) ile arıburnu şiir ödülü'nü, kim'e (2003) ile homeros şiir ödülü'nü kazandı. yara falı (2006) ve geri dönüşüm (2010) diğer şiir kitaplarıdır. aydınlığım deliyim rüzgârlıyım / gülten akın şiirinde temalar  (2011) adlı bir deneme kitabı bulunmaktadır. kamçılanma mesafesi (2019),  çoğunluk dersleri (2019) ve yara falı'nın (2020) ardından acı bir kuş (2020, roman), aklımın çiçekleri (2010, çocuk öykü), kedi merdiveni (2011, çocuk öykü), yokuş aşağı portakallar (2015, roman), konuşan kalem (2019, çocuk roman), ve mamma, erine ve korda (2019, çocuk öykü) adlı eserleri de yayınlanmıştır. uzunbay şiirlerinin yanı sıra, şiir yazıları, şiir çözümlemeleri de yazmaktadır. şiirleri italyanca ve ingilizce'ye çevrilmiştir. yazar hâlen izmir'de yaşamaktadır. diğer ödülleri: 7. onur güvener öykü yarışması'nda mektup adlı öyküsüne miço özel ödülü verilmiş, ayrıca boğaziçi kitap fuarı haiku yarışması'nda da jüri özel ödülü ile ödüllendirilmiştir.

 

yapıtları:

sabahçı su kıyıları sabahçı su kıyıları adı: sabahçı su kıyıları (şiir)
ilk yayın tarihi: 1995, ankara
yayınevi: ilk baskı çankaya bel. yayınları, 2. baskı yön yayıncılık
içeriği/özeti:
  
“bu gece susmaya / gelsem sana
sıcak bir düşün terine / ayaz yedim bütün gün / bana şarap versen / kırmızı pempe beyaz / içimde küskün bir / çocuk var / usulca örtsen üstümü / gözlerinle ”

 

yaşamaşk adı: yaşamaşk (şiir)
ilk yayın tarihi: 1998,
yayınevi: hera şiir kitaplığı
içeriği/özeti:
  

 

kim'e adı: kim'e (şiir)
ilk yayın tarihi: kasım 2003, istanbul
yayınevi: papirüs yayınları
içeriği/özeti:
  
“kim nerede ne yapıyor? sorusu, peşimi hiç bırakmadı. çarşılardaki insan seline; köylerin, kasabaların, kentlerin uzak ışıklarına bakarken, hep "kim?" dedim. bir bir ışıyan, bir bir kararan, gecenin bir yarısında ışıyıveren pencerelere bakarken de... kapımın hemen ardındakine seslenircesine yakın sordum: kim o?
ya "kimi kimsesi"nin ardından gelen "yok"luk! işte tam burada, soru sözcüğü olmaktan çıkıyordu kim. tanıdıklarımın, hiçbir zaman tanıyamayacak ya da belki bir gün bir yerde karşılaşacak olduklarımın; insanın adıydı. o değil miydi kimliğini yitiren, arayan, bulan, sorgulayan... bu yazdıklarımı işte ona, kim'e adadım. zaten ben de onun kim'i değil miydim? ”

 

yara falı yara falı adı: yara falı (şiir)
ilk yayın tarihi: ağustos 2008; 2. basım mart 2020, istanbul
yayınevi: ilk baskı: dünya aktüel, 2. baskı: sel yayınları
içeriği/özeti:
  
“senin yaran geç kalmak biriktirmiş içine / hem sen niye böyle alıp attın kendini içine?
-bir şiire kadar çıkacaksın deyip geçsem mi?- / sen bir ömür aldıracaksın, niye? / üstünde hep aşk olacak, olsun / kimi görünmez kılacak seni, kimi çıplak... / sen bir ömür aldanacaksın kim'e / suçluluk lekesi basmış faldaki ayı / insan insanın yalan olduğunu bilince / demek saklanamıyor içine bile ”

çağdaş şiirimizin özgün seslerinden zeynep uzunbay, bin yaranın bahçesinde hemderdimiz oluyor, falımıza bakıp dermana uzanıyor. başkasına değmenin keskin ama neşeyi de elden bırakmayan şiirini yazarken neşter dönüyor avcunda...

 

aklımın çiçekleri adı: aklımın çiçekleri (çocuk öyküleri)
ilk yayın tarihi: mayıs 2010; istanbul
yayınevi: nesin yayınevi
içeriği/özeti:
  
genç bir anne ve tanınmış bir şair ve yazar olan zeynep uzunbay, bu kitapta yer alan öykülerinde küçüklerin gözüyle dünyaya ve olaylara bakıyor. bir çocuğun dünyasında neler gizlidir? çocuk dünyasının görünen ve görünmeyen yüzlerinde neler vardır? çocuklar nelere üzülür, nelere sevinir? çocukların en çok istedikleri şeyler nelerdir? bu soruların ve daha başkalarının yanıtlarını yazarın düş ve yaşam ortaklığıyla yarattığı bu öykülerde bulacaksınız. yalnız çocuklar için değil, anne ve babalar için de önemli bir kitap.

 

geri dönüşüm adı: geri dönüşüm (şiir)
ilk yayın tarihi: ekim 2010; istanbul
yayınevi: yasakmeyve yayınları
içeriği/özeti:
  
“ içtim içtim öküzüm / bulamadım o tadı / yine oraya gitsek / duruyor mudur köprü / duruyor mudur o günkü adımız? / anlamayalım, caymayalım artık / uzak dursun bizden insan sarraflığı
senden ve içimdeki iskeletten başka / bir arkadaşım daha olsun isterdim / dans eden kartal masalı uyduralım / dilimizi burnumuza değdirmece falan / çaktığım kibriti üfleyip kaçsın / isterdim /
sokağı tersine çevirdim / sesi tersine / böyle daha güzel oldular / sen öküzüm, neden / benim ruhumu köze tutuyordun / sonra gömüyordun kara? / ”

 

kedi merdiveni adı: kedi merdiveni (çocuk öyküleri)
ilk yayın tarihi: mayıs 2010; istanbul
yayınevi: nesin yayınevi
içeriği/özeti:
  
günümüz şairlerinden zeynep uzunbay, tatlı dilli anlatımıyla bir kez daha çocukların dünyasına eğiliyor. yedi yaşındaki umay, anne ve babasıyla paylaşamadıklarının eksikliğini evin miya adlı kedisiyle kurduğu dostlukla giderir. ancak kedilerin de kendilerine özgü bir dünyaları vardır ve iç sesleri onları yeni serüvenlere çağırır. böylelikle kendimizi çocukların, büyüklerin ve minik hayvanların arasında eğlenceli bir öykünün içinde buluruz. kitaba eşlik eden resimlerin hayal gücünü coşturucu etkisiyle de kedi merdiveni, okuyanların unutamadıkları kitaplar arasında yer alacak.

 

yokuş aşağı portakallar adı: yokuş aşağı portakallar (roman)
ilk yayın tarihi: kasım 2015, istanbul
yayınevi: evrensel basım yayın
içeriği/özeti:
  
yokuş aşağı portakallar, dilsiz bırakılmış kadınların, gerçeğin hemen kıyısında gördükleri düşleri anlatıyor. çaresizliği huylarıymış gibi taşıyan bu kadınlar, belleklerini yitirmemek için kendi kendileriyle konuşuyorlar. iç seslere saklanan, saklandıkça ağırlaşan her sır, günü geldiğinde dilden dökülecektir; tıpkı yokuş aşağı yuvarlanışı engellenemez portakallar gibi… yaşamak, ayakta kalmak, hatta delirmek bile bir zaferdir artık.

 

geri dönüşüm adı: aydınlığım deliyim rüzgarlıyım, (inceleme)
ilk yayın tarihi: eylül 2011; istanbul
yayınevi: yasakmeyve yayınları
içeriği/özeti:
  
“gizini kıskanan bir şairle karşı karşıyaydım. ben de okurken içimden söylediklerimi yazdım. kimi zaman, anladığım anlamadığım oluverdi. bulduğumu sandığım şey çoğu kez dağıldı. insanın bir şiiri okurken içinden söylediklerini yazıya dökmesi zor, hele de söz konusu gülten akın’ın şiiriyse… mevsimlerin, yılların kaçınılmazlığı; doğanın yadsınamaz yasaları gibiydi bu şiirler. her kitap, bir sonrakinin gizini taşıyordu içinde. parçalar bir araya geldiğinde gördüğüm şeyse müthiş bir bütünlüktü. gülten akın şiirinin pek çok okumaya açık olduğu kuşkusuz. benimki daha çok, onun şiir serüvenini onunla birlikte yaşama denemesiydi. bunu yaparken kimi belirgin temalar üzerinde çalıştım. söylenmeyeni, ötekini, dipte duranı duymak, zor ama zevkliydi.”
gülten akın’ın ilk kitabından son kitabına kadar, hem insanın mahrem tarihini, hem de o tarihin can bulduğu toplumsal tarihi izleyen zeynep uzunbay’ın yazılarına gülten akın’ın şiirleri eşlik ediyor.

 

kamçılanma mesafesi kamçılanma mesafesi adı: kamçılanma mesafesi (öykü)
ilk yayın tarihi: ekim 2017; 2. basım mayıs 2019, istanbul
yayınevi: ilk baskı: manos yayınları, 2. baskı: sel yayınları
içeriği/özeti:
  
başlarındaki dumanı kahkahayla dağıtan, öfkesini madalya misali göğsünde taşıyan, sokaklarda söylenen şarkılarda buluşan, bazen sadece bakışarak anlaşan, bazen dibe vuruşlarda ortaklaşan kadınlar...
zeynep Uzunbay, erk dilini lügatten silen üslubuyla, yalnızca bir cins olmaya indirgenen kadına özgün ve güçlü bir ses kazandırıyor. kamçılanma mesafesi'nin müstakil görünen öyküleri, tıpkı bir nehrin kolları misali ayrıştıktan sonra birleşerek çağıldıyor, bütün ayrı akışların, savruluşların nihayet birbirine değdiği noktada ise kadınların ortak hikâyesi yazılıyor.
kitapla ilgili yazılar:

  • zeynep uzunbay: "kadın meselesi bir türlü bitmiyor..." (söyleşi)        emine uyar, evrensel gazetesi, 26.10.2017
  • zeynep uzunbay'la kamçılanma mesafesi (söyleşi)        oğuzcan çağan, okuryazar tv, 28.11.2019

     

  • çoğunluk dersleri adı: çoğunluk dersleri, (öykü)
    ilk yayın tarihi: ekim 2019, istanbul
    yayınevi: sel yayınları
    içeriği/özeti:
      
    zeynep uzunbay, yeni öykülerinden oluşan çoğunluk dersleri'nde, çoğunluğun uğultusunda kendine yer açmaya çalışmaktan yorulanların yalın sesi olmaya devam ediyor. suskun karakterler, yaşadıklarından ziyade başa çıkma biçimleriyle birbirlerine değdikçe, bıçak daha da derinlere saplanıyor. Pusula hayatın akışını gösterdiğindeyse, gerçekler kurgunun sınırlarını galebe çalıyor.
    çoğunluk dersleri; terleyerek atılacak illetin, kabuğu düşse kapanacak yaranın, yürekten kâğıda akacak zehrin, dile geldikçe azgınlaşan küfrün, arandıkça yitirilen mutluluğun parçalarını birleştiren görkemli bir kırkyama...

     

    konuşan kalem adı: konuşan kalem (çocuk romanı)
    ilk yayın tarihi: kasım 2018,
    yayınevi: nesin yayınevi
    içeriği/özeti:
      
    bahçesinde bir limon ağacı, çatısında güvercinleri olan, şehrin kıyısında bir evde yaşıyor ali. limonları her derde deva annesi ve sadece güvercinlerle arkadaş babasıyla... imkânsızlıkların ortasında kendi küçük renkli dünyasını kuruyor. hayallerinin peşinde koşarken bir yazarla yolları kesişiyor. yazarın hediyesi bir kalemle yepyeni ışıklı bir pencere açılıyor önünde.
    zorlukların sevgi ve dayanışmayla aşıldığı bir dünyadan sesleniyor konuşan kalem. zeynep uzunbay`ın yalın ve açık yürekli cümleleri hayatın toz pembe olmadığını çocuklardan gizlemiyor; okurunu eşitlik üzerine düşünmeye çağırırken umut aşılamayı da ihmal etmiyor.

     

    mamma erina ve korda adı: mamma, erina ve korda (çocuk öykü)
    ilk yayın tarihi: şubat 2019,
    yayınevi: nesin yayınevi
    içeriği/özeti:
      
    “evini kendin bulmak zorundasın kirpicik. sesleri dikkatlice dinle, kokuları hatırla, ayak izlerini bulmaya çalış.”
    kentin doğanın sınırlarını zorlayarak gün be gün genişlediği bir dünyada bir kirpi ailesi: mamma ve iki yavrusu erina ile korda. bir yanda doğada değişen yaşam koşulları, bir yanda iki kardeşin sevgi yarışı... bir kardeş kavgasının ardından bilinmeze doğru yola çıkan erina, evin yolunu bulabilecek mi? peki, kardeşler birbirlerinden ayrı kaldıkları zamanda ne öğrenecekler? büyümek tam olarak nasıl bir şey?
    mamma, erina ve korda, çocuklardan hayatın gerçeklerini saklamayan zeynep uzunbay`ın incelikli dilinden bir doğa güzellemesi...

     

     

    yazar ve kitapla ilgili yazılar, çalışmalar:

  • "zeynep uzunbay'la söyleşi"        ezgi yaman, erkan yıldız, sol.org, 03.05.2020
  •  
     

    bu sayfa en son 13.08.2020'de düzenlenmiştir.