Mülksüzler Le Guin, bilim-kurgu yapıtı diye de sınıflandırılan romanda iki ada-gezegende geçen
olayları anlatır. Bu gezegenlerin adları Anarres ve Urras'tır. Anarres adının da
çağrıştırdığı gibi özle mülkün olmadığı bir gezegendir (ana: olmama/yokluk ve res: mülk). Urras ise özel mülkiyetin
bulunduğu kapitalist bir gezegendir (ur: asıl ras: mülk). Roman Shevek adlı bir karakterin başından
geçenleri anlatır. Bir bilim insanı olan Shevek üzerinde yaşadığı Anarres gezegenini sorgular ve bir yolunu
Urras'ta bulunan A-Io'ya ve otoriter sosyalist Thu'ya da gidip gelir. Romanda Le Guin, ütopyayı bireyin
dünyasına, bireysel kaygılar boyutuna taşımayı bir yaşam öyküsü roman ('bildungsroman') çeryevesinde dile
getirir. BU seyahat sıradında iki gezegendeki yaşamları ve o yaşamları şekillendiren her türlü unsuru irdeler
ve karşılaştırır.
Atuan Mezarları
Yerdeniz serisinin ikinci kitabıdır. Tenar isimli küçük kız, ilk rahibenin doğduğu gün doğması nedeniyle
ruhunun ona geçtiği düşüncesiyle altı yaşındayken ailesinin yanından alınır ve Mezarlar’ın rahibesi olarak
yetiştirilmesine karar verilir ve mezarların olduğu yere götürülür ve yutulmuş anlamına gelen Arha adı
verilir. Böylece karanlıklar içindeki hizmeti başlar. Tümüyle dış dünyadan yalıtılmış ve mezarlara adanmış
olan bu yaşamı sürdürmek zorundadır. Bir tür manastır gibi olan bu yerde geçerli üç temel kural vardır.
Kutsal mekana erkeklerin girmesi yasaktır ve hadım edilmiş olduğu için Manan adı verilen bir hizmetçi Arha'ya
yardımcı olmaktadır. Onun dışında aynı Arha yetiştirilene kadar buradaki erki kullanan olgun ve güçlü
rahibeler olan Thar ve Kossi, Arha'yı hem eğitmekte, hem de ona yardımcı olmaktadır. Bunlardan adı Thar olan
rahibeyi Arha daha çok sevmektedir. Kossi ise Arha'yı fazla önemsemeyen ve kurallara uygun davranması için
elinden geleni yapan birisidir. Olaylar geliştikte Arha'nın içindeki Tenar giderek kendisini ortaya çıkarır.
Arha'nın görevlerinden birisi mezarları ve altındaki labirentlerin hepsini, dolayısıyla hazine odasını
öğrenmek ve korumaktır. Bu bölümde ışık yasak olduğundan tüm yolları el yordamı ile geçmek ve her şeyi
çok iyi öğrenmek zorundadır. O da tüm dikkâtini vererek bütün labirenti adım adım öğrenir ve dönemeçleri
ezberler, çünkü şaşırdığında yolunu kaybedip ölene dek orada kalabilmesi mümkündür. Hazine odasındaki
eşyalar elbette birçok büyücünün dikkatini çekmektedir. Bir gün labirenttin tüm korumalarına ve karanlığına
rağmen bir büyücü içeri girer. Arha ile Çevik Atmaca’nın yollarının kesişmesi böyle başlar. Çevik Atmaca'nın
yakalanması Arha'nın yardımıyla labirentten kurtulup, Tenar olarak kaçması böylece gerçekleşir. Roman
bir genç kızın çocukluğa veda edişini, kadınlık kavramının karmaşıklığını, kadın erkek rolünün derin
düşüncesini, özellikle de cinselliği keşfetmesi süreci bir masal havasında ama LeGuin'in klasik anlatış
biçimiyle dile getirilmektedir.
Biyografisi:
Ursula Kroeber Le Guin Bilim kurgu ve fantezi edebiyatının en önemli yazarlarından kabul edilen Le Guin, bu alanlardaki eserlerinin yanı sıra şiir, tiyatro, çocuk ve genç edebiyatı alanlarında da yazar ve çevirmen olarak katkıda bulunmaktadır. İlk romanı 1966 yılında yayımlanan Le Guin'in eserlerinde ağırlıklı olarak Jung'un, taoizimin, varoluşçuluğun ve yunan mitolojisinin[1] etkileri görülmektedir. Yazar, başta Hugo ve Nebula olmak üzere pek çok ödülün sahibidir.
Ursula Kroeber, ABD'nin Kaliforniya eyaletinde 21 Ekim 1929'da dünyaya geldi. Antropolog bir babayla (Alfred Kroeber) psikolog ve yazar bir annenin (Theodora Kroeber) kızıdır. İsmini doğum tarihi olan Azize Ursula Günü'nden aldı. Ebeveynleri tarafından üç erkek kardeşi ile beraber kültürel çeşitlilik fikrinin hakim olduğu bir ev ortamında yetiştirildi. Massachusetts-Radcliffe College’da lisans eğitimini tamamladıktan sonra Columbia Üniversitesi'ni bitirdi ve yüksek lisansını “Fransa ve İtalya’da Orta Çağ ve Rönesans Dönemi Edebiyatı” üzerine yaptı. 1951’de tarihçi Charles A. Le Guin ile evlendi. Üç çocuk ve dört torun sahibi olan Le Guin, halen ABD’nin Oregon eyaletinde yaşamış ve 22 ocak 2018'de vefat etmiştir.
Bilimkurgu türünde yazmaya 1960'li yıllarda başladı. İlk öyküsü 1962’de yayınlandı. Pek çok üniversitede ders verdi, çeviri, derleme ve makaleleri yayınlandı. Le Guin, 1969'da yazmış olduğu "Karanlığın Sol Eli" adlı romanıyla bilim kurgu dünyasının iki büyük ödülü olan Hugo ve Nebula ödüllerini aldıktan sonra ün kazanmıştır. Ayrıca, 1974'te yazmış olduğu ütopik bilimkurgu romanı Mülksüzler ile 1975'de yine Hugo ve Nebula ödüllerini almıştır. Bilimkurgu ve fantastik kurgunun yanı sıra şiir ve çocuk kitapları da bulunmaktadır.
LeGuin, teknolojik gelişmelerin değil, politika, toplumbilim ve psikolojinin öne çıktığı ve alternatif toplum biçimlerinin sorgulandığı bilimkurgu yaklaşımının en önemli temsilcilerinden olmuştur.
Eserleri arasında özellikle Yerdeniz Üçlemesi ya da sonradan eklenen dördüncü ve beşinci kitapla Yerdeniz Beşlmesi çok ciddi hayran kitlesine ulaşmıştır. Bu serinin 3. romanı olan "En Uzak Sahil" (The Farthest Shore) kitabıyla 1973 yılında Çocuk Kitapları için verilen ABD milli ödülü (National Book Award) kazamıştır.1990 yılında yeniden Nebula ödülünü Tehanu ile kazanmıştır.
Ana temaları: Temel feminist teoriye oldukça hakim olan Le Guin yazılarında teorisini gizlice vererek erkek okuru rahatsız etmez ve teoriyi okuyucuya gizlice zerk eder.[kaynak belirtilmeli] Anarşist eğilimli ya da anaerkil toplumlar yaratmaktan çekinmez. Zaten hayatı boyunca asice hareket etmiştir. Kadınlar, Rüyalar, Ejderhalar adlı makale denemesinde, bir yazısında zamanında Playboy dergisinde bile yazdığını söylemektedir. Pek çok okuru için bilge bir kadın tiplemesi olan LeGuin Ged (Çevik Atmaca) karakteri ile de pek çok okurun kişiliğine etki etmiştir. Yüzüklerin Efendisindeki bilge ve ilk yaratılan Gandalf'ın aksine (Gandalf Tolkien mitosunda ilk yaratılan ve kutsal olan maiardandır. Bkz. Güç Yüzüklerine Dair adlı Tolkien kitabı) LeGuin'in baş kahramanı Ged Gontlu bir keçi çobanı olarak başlayıp Roke adası büyücülerinin en büyüklerinden olmuştur. Yeraltı tanrılarının başrahibesi Tenar ise sıradan bir kadın olmayı tercih ederek kendini bulmuştur. LeGuin'in her kahramanı, her romanı bir süreç, bir değişim anlatır. Bilgeliği ve büyümeyi değişmekten korkmamakta bulur. Le Guin'in karakterleri basma kalıp kahramanlardan uzaktır. Genç mükemmel kadın ve erkekler yaratmayan yazarın kahramaları genellikle yaşlı adamlar veya koca karılar, cılız, sakat veya tecavüze uğramış ve intikam peşinde koşamayacak kadar çaresiz çocuklardan oluşmaktadır. Bu haliyle Le Guin romanları çaresizliği, yaşama cesaretini vurgulayan mütevazi görünümlü gizli bir romantizim barındırmaktadır. Oldukça sık kölelikten bahseder. Öncelikle köleliği tüm şatafatlı sembollerinden arındırır. Köleleri, bir kölenin yalın ve itirazsız, itaatkar dünyasında herhangi bir şeyi sorgulama yeteneğinden yoksun insanlardır. İsyandan bahseder, ama yanlışlıkla köle sıfatı taşıyan soylu kurtarıcılardan yoksundur hikâyeleri. Kadınlık ve erkeklik, çocukluk ve erişkinlik, kölelik ve sahiplik gibi zıtlıklara vurgu yapmaktadır. Le Guin yalın ama şiddet dolu bir evreni yansıtır. Şiddeti adlandırmaktan çekinmez. Özgürlük ve cesaret dolu bir dili vardır.
Yapıtları:
Romanları:
Lavinia, 2008
Powers, 2007
Voices, 2006
Gifts, 2004
Earthsea 5: The Other Wind, 2001
The Telling, 2000
Always Coming Home, 1985
Earthsea 4: Tehanu, 1990
The Eye of the Heron, 1983
The Beginning Place, 1980
Malafrena, 1979
Very Far Away from Anywhere Else, 1976
The Word for World is Forest, 1976
The Dispossessed, An Ambiguous Utopia, 1974
Earthsea 3: The Farthest Shore, 1972
The Lathe of Heaven, 1971
Earthsea 2: The Tombs of Atuan, 1970
The Left Hand of Darkness, 1969
Earthsea 1: A Wizard of Earthsea, 1968
City of Illusion, 1967
Planet of Exile, 1966
Rocannon's World, 1966
Öyküleri:
Changing Planes, 2003
The Birthday of the World, 2002
Tales from Earthsea, 2001
Unlocking the Air, 1996
Four Ways to Forgiveness, 1995
A Fisherman of the Inland Sea, 1994
Searoad, 1991
Buffalo Gals, and Other Animal Presences, 1987
The Compass Rose, 1982
Orsinian Tales, 1976
The Wind's Twelve Quarters, 1975
Makaleleri:
The Wave in the Mind, 2004
Steering the Craft, 1998
Dancing at the Edge of the World, 1992
The Language of the Night, 1989
Şiirler
Sixty Odd, 1999
Going Out with Peacocks, 1994
Blue Moon Over Thurman Street (Roger Dorband'la birlikte), 1994
Wild Oats and Fireweed, 1988
Hard Words, 1981
Wild Angels, 1974
Türkçede LeGuin
Yerdeniz Dizisi:
Öteki Rüzgar (The Other Wind), 2004
Yerdeniz Öyküleri (Tales from Earthsea), 2001
Tehanu (Tehanu), Ocak 1996
En Uzak Sahil (The Farthest Shore), Temmuz 1995
Atuan Mezarları (The Tombs of Atuan), Nisan 1995
Yerdeniz Büyücüsü (Wizard of Earthsea), Eylül 1994 Metis, Çeviri: Çiğdem Erkal İpek
Batı Sahili Yıllıkları:
Marifetler (Gifts), Metis, 2006, Çeviri: Çiğdem Erkal İpek
Sesler (Voices), Metis, Şubat 2008, Çeviri: Çiğdem Erkal İpek
Güçler (Powers), Metis, 2010, Çeviri: Çiğdem Erkal İpek
Uçuştan Uçuşa (Changing Planes) Metis, 2004 Çeviri: Çiğdem Erkal İpek
Başka Bir Yer,K Kitaplığı, 2002, Çeviri: Cem Akaş
Hep Yuvaya Dönmek (Always Coming Home), Ayrıntı, 2002, Çeviri: Cemal Yardımcı
Bağışlanmanın Dört Yolu (Four Ways to Forgiveness), Metis, 2001, Çeviri: Çiğdem Erkal İpek
Kadınlar Rüyalar Ejderhalar (Makaleler), Metis, 1999, Çeviri: Deniz Erksan
Dünyaya Orman Denir (The Word for World Is Forest), Metis, Eylül 1996, Çeviri: Özlem Dinçkal
Rocannon’un Dünyası (Rocannon's World), Metis, 1995, Çeviri: Tuba Çele
Her Yerden Çok Uzakta (Very Far Away from Anywhere Else), İmge Kitabevi, 1995, Çeviri: Semih Aközlü
Başlama Yeri (The Beginning Place), İletişim Yayınları, Haziran 1995, Çeviri: Can Eryümlü
Balıkçıl Gözü (The Eye of the Heron), Metis, Haziran 1995, Çeviri: Tuba Çele
Hayaller Şehri (City of Illusions), (Yeni baskısı Yanılsamalar Kenti adıyla yapılmıştır), İmge Kitabevi, 1994, Çeviri: Meltem Tayga
Karanlığın Sol Eli (The Left Hand of Darkness), Ayrıntı Yayınları, Ekim 1993, Çeviri: Ümit Altuğ
Atmacanın Türküsü (Wizard of Earthsea ve The Tombs of Atuan bir kitapta toplanmış), Ne Yayınları, Ekim 1992, Çeviri: Barış Karaoğlu, Gülsüm Ramazanoğlu
Gülün Günlüğü (The Wind’s Twelve Quarters ve The Compass Rose’dan alınan öyküler), Ayrıntı Yayınları, Mart 1992, Çeviri: Ümit Altuğ
Mülksüzler (The Dispossessed: An Ambiguous Utopia), Metis, Ocak 1990, Çeviri: Levent Mollamustafaoğlu
Sürgün Gezegeni (Planet of Exile), İthaki, Ağustos 1999, Çeviri: Ayşe Gorbon
Kanatlı Kediler Masalı-1 Dört Yavru , Günışığı kitaplığı , Mayıs 2008, Çeviri: Naz Beykan
Kanatlı Kediler Masalı-2 Yuvaya Dönüş , Günışığı kitaplığı , Mayıs 2008, Çeviri: Naz Beykan
Kanatlı Kediler Masalı-3 Yeni Arkadaş , Günışığı kitaplığı , Mayıs 2008, Çeviri: Naz Beykan
Kanatlı Kediler Masalı-4 Kentte Tek Başına , Günışığı kitaplığı , Mayıs 2008, Çeviri: Naz Beykan
İçdeniz Balıkçısı (A Fisherman Of the Inland Sea), Metis, 2007, Çeviri: Çiğdem Erkal İpek
Lavinia, Metis, 2009, Çeviri: Gürol Koca
Malafrena, Metis, Temmuz 2013, Çeviri: Cemal Yardımcı
Dünyanın Doğum Günü (The Birthday of the World And Other Stories), Metis, Eylül 2005, Çeviri: Çiğdem Erkal İpek
Yazar ve kitapla ilgili yazılar:
*
YAZARLA SÖYLEŞİLER: Ursula K. Le Guin: “Hepimizin aklında takımadalar var”
Çeviri: Ayşe Boren, Virgül, Sayı 71, Mart 2004
*
"Devrim ve Mülkiyet/ Mülksüzler Üzerine Bir Analiz"
Tuba Aydın, Sinekolaj Blog, 25.02.2013
*
"Mülksüzler, bilimkurgu dünyasında bir anarşizm denemesi."
Onur Şenel, Kayıp Rıhtım, 15.11.2012
*
"Mülksüzler – Ursula K. Le Guin 'Devrim ya ruhunuzdadır ya da hiçbir yerde değildir.' "
Çok Yazarlı, İnsan Okur (Portal),
*
Ütopyada İkirciklilik: "Mülksüzler"
Yazan: Judah Bierman Çev: Canay Özden, Davetsiz Misafir(Blog), 20.01.2008
*"Taş Değil Ekmek Gibi"
Damla Çeliktaban, K dergisi, Sayı: 78, sayfa: 16-19; 28.03.2008
(Okumak için fotoğrafların üzerine tıklayınız>
Bağlantılar:
"Resmi Sitesi"
Yazarla ilgili her türlü bilgi yer almaktadır.