biyografisi:

arşaguhi teotig
XIX. yüzyılın önemli matbaacı ve yayıncılarından bedros cezveciyan’ın kızı olan arşaguhi teotig (cezveciyan) ilköğrenimini istanbul’da tamamladı. ingiltere ve fransa’da yüksek öğrenim gördü. ünlü yazar ve yıllıkçı teotig’le (teotoros lapçinciyan) evlendi. eşinin 1907’den 1929’a kadar çıkardığı ünlü amenun daretsuytsı’nın (herkesin yıllığı) yayımında yardımcı oldu. katkıda bulunduğu bu yıllık 1923’e kadar istanbul’da daha sonra da paris, venedik ve viyana’da yayımlanan önemli bir eserdir. yıllık, dönemin önde gelen yazarlarının eserlerine yer vermesi nedeniyle ermeni toplumu tarafından yayımı merakla beklenmiş ve takip edilmiştir. arşaguhi teotig bunun yanı sıra çeşitli gazetelerde de çalıştı. sırpuhi düsap’ın kadın cemiyetlerindeki faaliyetlerinden ve edebiyat anlayışından etkilenen teotig, 1909 adana katliamı’na dair izlenimlerini ve hatıralarını bir yıl sonra (1910) amis mı giligya(kilikya’da bir ay) adıyla istanbul’da yayımladı (kitabın fransızca çevirisi 1920 yılında témoignages inédits sur les atrocités turques commisses en arménie adıyla paris’te basılmıştır). azkanıver hayuhyats ingerutyun (milletperver ermeni kadınlar cemiyeti) ve dignants miutyun (kadınlar birliği) adlı kadın derneklerinde aktif olarak çalıştı. 1911 yılında arti paroyakidutyunı (modern ahlâk) adlı kitabı yayımlandı. eşi teotig 1915’te istanbul’dan tehcir edildi ve başka bir isim altında toros dağlarındaki tünellerde işçilik yaparak ölümden kurtuldu. eşinin sürgün yıllarında yaşadığı kötü koşullar nedeniyle hastalanan yazar 1922 yılında yakalandığı verem hastalığının tedavisi için gittiği lozan’da öldü.